| ANİ İÇ KALESİ |
Tarihçe
Bu tepenin en yüksek noktasında, dahili istihkam içinde, Bagratid hükümdarlarının ve ardıllarının ikametgahı olan bir saray varmış.
Bagratidler'in 961'de başkentlerini Ani'ye nakletmelerinden önce, şehrin çoğu muhtemelen kale alanının içindeymiş; bu da kalenin içindeki birkaç yapının muhtemel erken tarihini açıklar.
Kale surlarının kuzeybatı köşesinde, siyah bazalt taş bloklarının başka yerden alınmasıyla yapılmış bir dikdörtgen burç vardır [b]. Bu blokların uçlarına kesilmiş oyuklar, onların, kurşuna oturtulmuş kırlangıç-kuyruğu mengenelerle birbirine tutulmasını sağlayan eski taşçılık tekniğinin kullanıldığı bir yapıdan geldiğini açığa çıkarır. Bunlar, Zerdüşt ateşgedesinden ya da aynı veyahut daha eski bir dönemin yapısından alınmış olabilir. Kale yerinde bir putperest tapınağının varlığını iddia etmek isteyenler, ikinci savı destekler, ancak, kalenin başka yerlerinde bu taşın yeniden kullanılmamış olması, taşın kaleye başka bir yerden getirildiği kanaatini uyandırır, ve ateşgede de ilk seçenektir.
Saray
Sarayın [d] harabesi bugün, düşmüş taş ve kısım kısım duvar cümbüşüdür, ve Nikoli Marr'ın burada 1907 ile 1914 yılları arası kazıları öncesi, yerüstünde görünen pek bir şey yokmuş.
Kazıları, sarayın, doğu-batı yönünde uzanan 59 metrelik uzun koridor etrafında planlandığını, birkaç büyük holleri ve birçok yan odası olduğunu, ve de kimi kısımlarda en az iki katlı olduğunu göstermiştir. Yeraltı su deposu ve yedi odalı, yeraltı ısıtma tertibatlı (hypocaust) hamamı varmış. Saray, muhtemelen 15inci yüzyılın sonunda terk edilmiştir.
