| ABUĞAMİR AZİZ KRİKOR ŞAPELİ |
Tarihçe
bir kısmından alıntı
Bu küçük
kilise, Tsağkotsadzor/Alaca Çay vadisine nazır bir dik yokuşun kenarında durur. İlginçtir ki, Ani'deki kiliselerin neredeyse hepsi, en iyi şehrin dışından görünmeleri istenirmişçesine, düzlüğün kenarına yakın inşa edilmiştir.
10uncu yüzyıldan kalma olduğu (binanın çoğu unsuru bu döneme hastır) ve Pahlavuni ailesi için bir özel şapel olarak Prens Grigor Pahlavuni tarafından yaptırıldığı düşünülür. Bu aile, Ani'nin bağımsızlığının son yıllarında önem kazanmıştır; aralarında en ünlüsü, Ani'nin Bizans İmparatorluğu'na dahil edilmesine muhalif kesimin başı, Vahram Pahlavuni'dir.
Vahram'dan, kapının üzerindeki alnın yazıtında söz edilir ve adının kiliseye verildiği oğlu Abuğamir'in ruhuna düzenlenecek ayinler için para ayırdığı yazılmıştır.
Yukarıda kısmen sunulmuş olan 1040 tarihli başka bir yazıt, Prens Ablğarib'in; babası, erkek kardeşi ve kız kardeşi için iki odalı kabir yaptırdığını ifade eder. Kiliseye kuzeyden birleşen temeller, kesinlikle budur. (Vahram Pahlavuni 1047'de savaşta öldüğüne göre, onun da burada gömülmüş olması söz konusu olabilir mi?)
1998'de, bu temeller define avcıları tarafından kazılır. İçeride mezarların olduğu, define avcılarının geride bıraktığı döküntünün arasında saçılmış insan kemiklerinin varlığıyla kesinlik kazanmıştır. Her biri kalın beton tabakasıyla kapanmış en az üç ayrı mezar varmış.Dış Cephesi
Dış planı, on iki yüzlüdür; girişi ise alışıldık doğu-batı ekseni üzerinde değil, güneybatı tarafındandır. Her yüzü, değişimli olarak derin niş veyahut küçük pencerelidir. İstisna, iki nişin daha sığ olduğu ve cepheden çıkıntı yapan medhal dikdörtgen yapıya oturtulmuş olduğu doğu cephesidir. Bu alışılmadık çıkıntıların alt kısımları kayıptır, ama belki khatchkar veyahut da yazıt gibi önemli bir takım şeyler barındırdıkları ya da mezarlara işaret ettikleri düşünülebilir.
Kilisenin üst seviyesinde, silindirik alnın pencereleri çift kör kemer dizisi oluşturan silmelerle çerçevelenmiştir - bu, sıra dışı bir tasarımdır.
Kubbenin üstündeki konik çatı aşırı derecede sivridir ve daha sonraki bir restorasyonda eklenmiştir veyahut kilise aslen 11inci yüzyıl yapımıdır. Daha sonraki bir tarihte, girişe bir tür kapalı sundurma eklenmiştir. Bu, kapının üstündeki duvara saplı beton kalıntıları haricinde tamamen ortadan kalkmıştır.
Cephelerde kullanılan biçimlerin çeşitliliği (özellikle de inceden inceye işli silmeli medhal-vari çıkıntıların varlığı) ve bunların üzerindeki ışık ve gölge oyunları, yapıya neredeyse bir Barok havası verir.
